Kritisch Denken
Bittere noodzaak of een overdreven inspanning?
The Epistemic Values of The (H)Art(d) Of Thinking.
Introductie
In het tijdperk waarin AI steeds meer van de cognitieve belasting van de burger overneemt, de burger die tegelijkertijd steeds meer overspoeld wordt met een gigantische hoeveelheid (des)-informatie, is het heel begrijpelijk dat je misschien op zoek bent naar snelle en gemakkelijke antwoorden.
Het stelsel van ‘de Vierde Weg’, dat aan de basis ligt van veel van mijn werk, stelt klip-en-klaar dat de mensheid als geheel niet geïnteresseerd is om zich te ontdoen van zijn inherente en aangeboren neiging om inspanningen te vermijden, zoals het richten van de aandacht en focus op de kaders van het eigen denken. Immanuel Kant sprak al over de ‘kritiek van de zuivere rede’, ofwel de grens van wat binnen het menselijke kenvermogen valt onafhankelijk (zuiver) van de empirische ervaring. Kant had een rotsvast vertrouwen in de ‘redelijkheid’ van de mens. Het was de rede, zo redeneerde Kant, die de mens onderscheidde van het dier en die hem noodzakelijkerwijs zou verplichten te handelen van uit een categorisch imperatief:
Handel alleen volgens dat maxime waardoor je tegelijkertijd kunt willen dat deze een universele wet wordt.”
Dit is een centraal concept in Kants ethiek en het betekent, wijst er op dat je als handelend mens je je moet verplichten louter die handelingen te verrichten waarvan je kunt willen dat iedereen ze op dezelfde manier zou verrichten, zonder contradicties of onredelijke gevolgen. Het was Kants zijn poging om morele universaliteit en rationaliteit in de ethiek te instantiëren. Een project dat breed gedragen werd binnen de filosofische traditie van die tijd ten einde, in lijn met de ontwikkelingen van de Newtons wetten binnen de natuurwetenschappen, eindelijk tot concrete wetten te komen binnen het domein van de ethiek.
IImmanuel Kant (1724-1804)
Waar Kant en velen met hem aan voorbij gaan, is dat er zonder meer vanuit gegaan wordt dat de mens ‘kan doen’ ofwel, over absolute vrije wil beschikt. De mechanische mens beschikt over een wil die compleet gestuurd wordt door externe prikkels. Het vraagt een werkelijke inspanning – hard thinking – om je aandacht te richten en werkelijk op een bewuste manier het eigen denken onder Kants kritische wetten van de rede te stellen.
Gurdjieff Ouspensky Foundation
Het werk van Frank is voor een belangrijk gedeelte geïnspireerd op
het gedachtegoed uit de Gurdjieff Ouspensky Traditie (The Fourth Way).
Leer meer over dit werk, de events en online classrooms van deze organisatie
Wat is Kritisch Denken?
Keywords: #IntellectueleDiscipline #AnalytischeMentaliteit #CognitieveVaardigheden #RationeelDenken #ObjectieveRedenering #LogischeAnalyse #Interpretatie
Definitie: Kritisch denken verwijst naar de mentale vaardigheid van het bekwaam, analyseren, beoordelen en reconstrueren van informatie of concepten, vanuit een objectieve mindset, om tot een ‘gerechtvaardigd begrip of geloof te komen van een zgn. ‘justified true belief’.
Een ‘True Justified Belief’ moet voldoen aan de volgende drie criteria
- Waarheid: De propositie of verklaring in kwestie moet waar zijn.
- Overtuiging: De persoon moet de propositie of verklaring geloven.
- Rechtvaardiging: Er moet voldoende bewijs of reden zijn voor het geloof in de propositie of verklaring. Het is dus niet geoorloofd iets te geloven op basis van een gevoel of intuïtie, maar een overtuiging moet op solide en overtuigende gronden zijn gebaseerd.
Axiomatische Onweerlegbaarheid.
In de praktijk is niet altijd alles in objectief wetenschappelijke termen te bewijzen en moet men zich verlaten op een objectieve geldigheid die is gebaseerd op een bepaalde axiomatische onweerlegbaarheid.
Een axiomatische onweerlegbaarheid is een propositie die zich vanuit de geleefde ervaring zo onverbiddelijk aan ons opdringt, dat het tegen alle vormen van ‘gezond verstand’ in zou gaan om een dergelijke propositie te ontkennen.
Zo wordt bijvoorbeeld algemeen aangenomen dat de buitenwereld bestaat, dat de mens sterfelijk is en dat zwaartekracht een reëel verschijnsel is. Het ontkennen van de bolvormigheid van de planeet, door de aarde als een platte schijf voor te stellen, wordt in algemene zin beschouwd als een grove schending van deze axiomatische onweerlegbaarheid.
